CÁCH TRỒNG CHĂM SÓC CÂY BƯỞI CHO NĂNG SUẤT CAO

Quả bưởi da xanh luôn là sự lựa chọn hàng đầu của người tiêu dùng vì đặc tính vị ngọt, múi chắc, mọng nước và ít hạt. Bên cạnh đó trái  bưởi chứa nhiều vitamin tốt cho sức khỏe như vitamin C, Vitamin A, VitaminB1… và nhiều chất khoáng. Chính vì lẽ đó trồng chăm sóc cây bưởi  luôn được người trồng chọn lựa  làm cây chủ lực kinh tế để canh tác tại vùng đất phù hợp.

1. Giới thiệu về cây bưởi

Trái bưởi có dạng hình cầu, nặng trung bình từ 1,2 -2.5 kg/trái. Khi chín, vỏ trái có màu xanh đến xanh hơi vàng, dễ lột và khá mỏng (14-18mm); tép bưởi màu hồng đỏ, bó chặt và dễ tách khỏi vách múi; nước quả khá, vị ngọt, không chua; mùi thơm; không hạt đến khá nhiều hạt; tỷ lệ thịt đạt trên 55%.

2. Đặc điểm sinh thái trồng chăm sóc cây bưởi 

Cây Bưởi trồng được quanh năm nhưng nên trồng vào đầu mùa mưa để tiết kiệm công tưới, thời điểm thích hợp nhất vào tháng 5–6 dương lịch hàng năm. Cũng có thể trồng vào cuối mùa mưa nếu có đủ điều kiện tưới trong mùa nắng.

Nhiệt độ: 23-29oC

Ánh sáng: 10.000-15.000 lux, tương đương nắng lúc 8-9 giờ sáng hoặc 2-4 giờ chiều.

Nước: Cây bưởi cần nhiều nước, nhất là trong thời kỳ ra hoa và kết quả nhưng cũng không chịu ngập úng. Độ mặn trong nước tưới không quá 0,2% (2g muối/lít nước).

Đất trồng: Đất phải có tầng canh tác sâu ít nhất là 0,6m. Đất cần tơi xốp, thông thoáng, thoát nước tốt, độ ẩm đất 70-80%, pH nước từ 5,5-7, có hàm lượng hữu cơ cao >3%, ít bị nhiễm mặn, mực thủy cấp thấp dưới 0,8 m.

Những cây trồng dưới mặt đất dễ bị vàng lá, chậm phát triển, năng suất giảm là do trồng lâu năm gốc cây bị lún, rễ bị đất lấp, cây thiếu sức sống và tốn nhiều công chăm sóc. Do đó, cây bưởi cần được trồng trên mô cao, lồi rễ trên mặt đất, cây sẽ phát triển rất tốt.

3. Mật độ trồng chăm sóc cây bưởi 

Khoảng cách trồng trung bình có thể là 4-5m x 5-6m (tương đương mật độ trồng khoảng 35-50 cây/1000m2).

4. Chuẩn bị mô trồng và cách trồng cây bưởi 
Đất làm mô thường là đất mặt ruộng hoặc đất bãi bồi ven sông phơi khô. Mặt mô nên cao 40-60cm, đường kính 80-100cm. Đắp mô trước khi trồng 2-4 tuần, trộn đều đất đắp mô với 10 kg phân hữu cơ hoai với 200g vôi. Khi trồng, đào lỗ ở giữa mô và bón vào đáy lỗ 200g phân DAP (18%N-46%P205), phủ lên trên một lớp đất mỏng. Dùng dao cắt đáy bầu và đặt cây xuống giữa lỗ làm thế nào để mặt bầu cây nhô cao khoảng 3cm so với mặt mô, sau đó lấp đất xung quanh bầu cây ém nhẹ, kéo bao nilon từ từ lên và lấp đất lại ngang mặt bầu, tưới nước. Khi đặt cây phải xoay mắt ghép hướng về chiều gió để tránh cây bị tách chồi. Sau khi trồng cần cắm cọc giữ chặt cây con. Đối với cây chiết nên đặt cây nằm nghiêng một góc khoảng 45o để cây dễ phát triển cành và tán về sau.

5. Tưới nước trong quá trình trồng chăm sóc cây bưởi
Bưởi cần tưới nước đầy đủ nhất là giai đoạn cây con và ra hoa đậu trái. Mùa nắng nên thường xuyên tưới nước cho bưởi. Vào mùa mưa, cần tiêu nước vào các tháng mưa nhiều, tránh ngập úng kéo dài cây có thể chết.

6. Tỉa cành cho cây bưởi 
Hàng năm, sau khi thu hoạch cần phải loại bỏ những cành đã mang trái (thường rất ngắn khoảng 10- 15cm). Cành sâu bệnh, cành ốm yếu, cành nằm bên trong tán không có khả năng mang trái. Các cành đang chéo nhau. Đồng thời cũng cần loại bỏ các cành vượt trong thời kỳ đang mang trái. Nhằm hạn chế việc cạnh tranh dinh dưỡng và sâu bệnh cho cây. 

Chú ý: trong quá trình cắt cần phải khử trùng dụng cụ cắt.

7. Tạo tán cho cây bưởi 
Từ vị trí mắt ghép trở lên khoảng 50- 80cm thì bấm bỏ ngọn. Chọn 3 mầm khỏe, thẳng mọc từ thân chính và phát triển theo 3 hướng tương đối đồng đều là cành cấp 1.Dùng cọc tre cắm xuống đất để giữ cành cấp 1 tạo với thân chính 1 góc 35 – 40°. Từ cành cấp 1 sẽ mọc ra cành cấp 2 và chỉ giữ lại 2- 3 cành cấp 2. Cành cấp 2 phải để cách thân chính 15- 30cm và cành này cách cành kia 20- 25cm. Cùng với cành cấp 1 tạo thành một gốc 30- 35°. Từ cành cấp 2 sẽ hình thành những cành cấp 3. Cành này không hạn chế về số lượng và chiều dài. Nhưng cần loại bỏ những các cành mọc quá dày hoặc quá yếu. Sau 2 năm cây sẽ có bộ tán cân đối.
Quét vôi quanh gốc cây định kỳ 1-2 tháng/lần. Đoạn sát mặt đất cao 80-100 cm. Lớp vôi bám vào vỏ cây ngăn không cho sâu đục thân trưởng thành. Do một loại xén tóc đến đẻ trứng vào lớp vỏ của gốc cây. Buổi tối 19-21 giờ thắp bóng điện sáng ở giữa vườn. Xén tóc có tính hướng quang sẽ bay đến, dùng vợt bắt đem giết hạn chế trứng đẻ.

8. Bón phân trong quá trình trồng chăm sóc cây bưởi 
Tùy theo giai đoạn sinh trưởng và phát triển của bưởi, việc bón phân có thể được chia ra các thời kỳ như sau :
8.1 Thời kỳ cây 1-3 năm tuổi:

Phân bón được chia làm nhiều đợt để bón cho bưởi. Nếu đã có bón lót phân lân hoặc DAP thì dùng phân Urea với liều lượng 10-20g hòa tan trong 10 lít nước để tưới cho một gốc bưởi (1-2 tháng/lần). Khi cây trên 1 năm tuổi, bón trực tiếp phân vào gốc, mỗi lần bón 1-3 kg phân NPK 16-16-8-13S kết hợp với 0,5 – 1kg phân lân

8.2 Giai đoạn trước khi xử lý cây ra hoa

– Nên bón phân có chứa hàm lượng lân và kali cao. Việc bón ít đạm, nhiều lân và kali vào thời điểm này sẽ hạn chế cây bưởi ra lá non. Đồng thời giúp bộ lá bưởi trên cây nhanh chóng thuần thục, trước khi tiến hành xử lý ra hoa.

– Liều lượng bón cho mỗi cây tùy thuộc vào tuổi cây. Tình trạng sinh trưởng của cây và chế độ phân bón sử dụng trước đó.
Sau khi xử lý bằng cách tạo khô hạn từ 20-25 ngày thì tiến hành bón phân 16-16-8-13S để thúc đẩy cây ra hoa.

8.3 Giai đoạn chăm sóc hoa và xử lý đậu trái

– Đây là giai đoạn quan trọng quyết định đến năng suất của bưởi, do đó cần có chế độ chăm sóc tập trung. Ngoài việc phòng ngừa nhện và bọ trĩ gây hại hoa, cần phải bón phân hợp lý để nuôi hoa và tăng tỉ lệ đậu trái.

– Sau khi cây nhú mầm hoa từ 15-20 ngày tiến hành bón phân NPK 16-16-8-13S để thúc hoa ra nhanh và mập khỏe.

– Đến 30-35 ngày sau khi ra hoa, bón phân NPK 16-16-8-13S kết hợp một ít Kali để hoa phát triển hoàn chỉnh thúc đẩy quá trình nở hoa, hạn chế rụng hoa và trái non giúp tăng tỉ lệ đậu trái.

– Liều lượng bón từ 0,5-2kg tùy vào lượng hoa trên cây.

8.4 Giai đoạn đậu trái và trái phát triển

– Trong giai đoạn này chia phân NPK 16-16-8-13S làm nhiều lần bón (khoảng 4-5 lần), nhằm tránh hiện tượng rửa trôi, đồng thời cung cấp dinh dưỡng kịp thời giúp trái bưởi phát triển.

– Bón lần đầu khoảng 1 tháng sau khi đậu trái, sau đó cứ mỗi tháng bón 1 lần

– Liều lượng bón cho mỗi cây tùy thuộc vào tuổi cây, số lượng trái/cây mà lượng phân gia giảm từ 2-3kg NPK/cây bưởi.

8.5 Giai đoạn 2 tháng trước khi thu hoạch:

– Thời điểm này trái đã vào giai đoạn chín sinh lý bón thêm Kali với NPK 16-16-8-13S, tỷ lệ 1:1; liều lượng khoảng 0,5-1kg/cây để gia tăng chất lượng trái bưởi (hương vị và màu sắc).

8.6 Giai đoạn sau thu hoạch trái

– Trong giai đoạn này, cây bưởi cần được bón phân NPK có nhiều đạm và lân để giúp cây phục hồi dinh dưỡng. Đồng thời phát triển bộ rễ mới chuẩn bị nuôi đọt cho đợt trái tiếp theo.

– Tiến hành bón NPK 16-16-8-13S, liều lượng bón tùy thuộc vào độ tuổi. Tình trạng sinh trưởng của mỗi cây, độ màu mở của đất. Có thể bón từ 1-2kg phân NPK cho cây từ 4-6 năm tuổi.

Nên bón bổ sung từ 0,5-1kg phân Ca(NO3)2/cây/năm vào các giai đoạn sau thu họach, trước khi trổ hoa và sau đậu trái.